Warto wiedzieć
Na rozwój dziecka w wieku od niemowlęctwa do wieku młodzieńczego wpływ mają czynniki biologiczne, bytowe i społeczne, a także środowiskowe oraz behawioralne i poznawcze. Istotne są także geny, które otrzymujemy po przodkach a także urazy i wypadki w życiu dziecka.
Definicja Światowej Organizacji Zdrowia mówi o tym, iż rehabilitacja to kompleksowe działania mające na celu przystosowanie pacjenta do życia i umożliwienie mu uzyskania jak największej sprawności. Jednak gdy mamy do czynienia z małym człowiekiem owa fizjoterapia przypomina bardziej kształtowanie człowieka, jego korektę i budowę funkcji życiowych przydatnych w życiu dorosłym. Dlatego też potrzebne jest wielotorowe podejście oraz zaangażowanie rodziców, fizjoterapeutów, psychologów a także logopedów i lekarzy pediatrów oraz chirurgów i neurologów, ortopedów lub reumatologów, kardiologów.
Mózgowe porażenie dziecięce było znane od początków dziejów, jako pierwszy opisał ją w Grecji Hipokrates, zaś w czasach bliższych nam została nazwana chorobą Little’a od nazwiska angielskiego chirurga, który opisał mózgowe porażenie dziecięce w roku 1862. Owa jednostka chorobowa to grupa trwałych zaburzeń w obrębie rozwoju ruchu i postawy, które powodują ograniczenie czynności dziecka.
W obrębie MPD wyróżnia się różne niedowłady kończyn jak hemiplegia, paraplegia, tetraplegia.
Owym niedowładom mogą towarzyszyć postacie porażeń jak np. spastyczna, dystoniczna, atetotyczna, ataktyczna.
Całościowe zaburzenia rozwojowe (CZR) mają charakter wrodzony, zaczynają się kształtować prawdopodobnie na etapie życia płodowego. Nie są one jednorodne i takie same u każdego dziecka ze zdiagnozowanym zaburzeniem z tej grupy. Poszczególne symptomy mogą dotykać sfery motoryki, percepcji i komunikacji - łącznie lub oddzielnie i w dowolnych kombinacjach. Im szybciej całościowe zaburzenie rozwojowe zostanie zauważone i zdiagnozowane, tym wcześniej można dobrać i dostosować sposób ćwiczenia z dzieckiem i jego rehabilitacji. Dzięki temu w wielu przypadkach można osiągnąć satysfakcjonujące postępy w rozwoju dziecka i zapewnić mu możliwie wysoką samodzielność odpowiednio do wieku, a w przyszłości dać możliwość dobrego funkcjonowania w społeczeństwie.
Rehabilitacja dziecka zwykle potrzebna jest po przebytych urazach oraz wówczas, kiedy zostają u niego stwierdzone zaburzenia w rozwoju psychoruchowym. Zwykle pierwsze objawy zaburzeń pojawiają się w pierwszym roku życia. Niekiedy sygnały są bardzo wyraźne i nie ulega wątpliwości, że dziecko wymaga pomocy rehabilitanta. W innych przypadkach jednak różnice i odstępstwa od normy mogą nie rzucać się w oczy i problem może się długo pogłębiać, pozostając niezauważonym. Dlatego tak ważne jest obserwowanie etapów rozwoju dziecka i konsultowanie ze specjalistą wszelkich wątpliwości.
Pod pojęciem integracji sensorycznej ogólnie rzecz ujmując rozumie się zdolność dziecka do rozumienia, organizowania i przetwarzania informacji odbieranych przez wszystkie zmysły i dostarczanych do organizmu. Dzięki integracji sensorycznej dziecko jest w stanie stworzyć na podstawie otrzymywanych pojedynczych bodźców pełen obraz otoczenia, odpowiednio go rozpoznać i adekwatnie zareagować. Za sprawą prawidłowo funkcjonującej integracji sensorycznej dziecko jest w stanie rozwijać się, uczyć, poznawać i lepiej rozumieć otaczający go świat. Zdarza się jednak, że na którymś etapie integracji sensorycznej dochodzi do pewnych problemów z porządkowaniem i interpretowaniem odbieranych bodźców dostarczanych przez zmysły. Wówczas pomocą dla dziecka będzie terapia integracji sensorycznej.
W rehabilitacji najmłodszych dzieci wykorzystywane są głównie dwie metody terapeutyczne: metoda NDT Bobath oraz metoda Vojty. W obu metodach dużą rolę odgrywa praca fizjoterapeuty z dzieckiem, ale osiągnięcie najlepszych efektów nie jest możliwe bez zaangażowania i pracy opiekunów dziecka. Konieczne jest dokładne wykonywanie zaleceń terapeuty także w domu. Niejednokrotnie terapia wymaga powtarzania pewnych ćwiczeń z dzieckiem nawet kilka razy dziennie. Jeżeli rodzice dziecka nie zaangażują się w terapię, sama praca z rehabilitantem nie będzie wystarczająca i nie przyniesie spodziewanych efektów.
Ćwiczenia w wodzie są coraz powszechniej wykorzystywaną metodą w rehabilitacji dzieci. Poruszanie się w wodzie jest dla dziecka łatwiejsze, dzięki czemu chętnie wykonuje ono ćwiczenia ruchowe oraz chętnie podejmuje się nauki pływania. Taka aktywność w wodzie to nie tylko korzyści w obrębie sprawności fizycznej dziecka, ale także pozytywny wpływ na jego psychikę. Dzieci pozytywnie reagują na ćwiczenia w wodzie, jako że nie są one wyczerpujące i mają atrakcyjną formę zabawy.
Dogoterapia (kynoterapia) jest metodą terapeutyczną, polegającą na wykorzystaniu w rehabilitacji dzieci dobroczynnego wpływu, jaki daje kontakt z psem. Wykorzystywana jest przede wszystkim w pracy z dziećmi niepełnosprawnymi ruchowo i umysłowo. Dogoterapia daje również znakomite efekty w pracy z dziećmi z zaburzeniami w rozwoju, takimi jak spektrum autyzmu. Bezpośredni kontakt z odpowiednio wyszkolonym psem, pod czujmym okiem wykwalifikowanego terapeuty, pozwala osiągnąć znaczący postęp w rozwoju psychicznym i emocjonalnym dziecka. Trzeba podkreślić, że rehabilitacja tą metodą może być prowadzona wyłącznie przez kompetentnego specjalistę przy udziale właściwie przygotowanego psa!